خطرات و عوارض اینترنت

خطرات و عوارض اینترنت

دیدگاه جهانی به اینترنت در حالت کلی (محتوای غیرسیاسی اینترنت) مثبت است و مخالفتی در خصوص استفاده از آن وجود ندارد، هر چند که نحوه و میزان اجازه استفاده افراد از اینترنت در کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه در مناطق مختلف جهان متفاوت می باشد. برای مثال در کشوری مثل عربستان بنا به سیاست هایی خاص و الگوهایی که از سوی برنامه ریزان اجتماعی ارائه شده است دسترسی افراد به اینترنت محدود به بعضی از سایت های خاص می باشد و بنا به اطلاعات موجود مردم این کشور تنها به ۲۵۰۰ سایت دسترسی دارند و یا برای مثال در کشورهایی مثل کره شمالی و کوبا مردم اصلاً دسترسی به شبکه جهانی اینترنت ندارند و در کشورهایی مثل چین، ویتنام و کشورهای سابقاً کمونیست دسترسی به اینترنت تحت نظارت و کنترل شدید دولت ها میسر است.

از آنجایی که اینترنت یک پدیده نو در سطح جهانی می باشد هنوز برخی دولتها در خصوص گسترش استفاده از آن تردید دارند و با توجه به سابقه استفاده از اینترنت در سایر کشورها سعی در کنترل نحوه استفاده از آن می کنند.

 برای مثال کشور عراق در زمان حکومت صدام حسین تنها کشور منطقه بود که اصلاً دسترسی به اینترنت نداشت و داشتن مودم در آن کشور جرم محسوب می شد. کنترل اینترنت و محدودیت استفاده از آن یا دسترسی به بعضی از سایتهای خاص تنها مربوط به کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین نیست، به عنوان مثال، می توان به حساسیت دولت های اروپایی غربی به خصوص فرانسه و آلمان به سایت هایی با محتوای نئونازیسم و حساسیت دولت استرالیا به سایت های دارای محتوای مخصوص بزرگسالان اشاره کرد. طبق تحقیقی که در سال ۲۰۰۴توسط مؤسسه آزادی رسانه ها مستقر در ایالات متحده، انجام شد، نحوه برخورد دولت ها با چگونگی استفاده مردم از اینترنت- در کنار سایر رسانه ها- در ۱۹۳ کشور دنیا مورد مطالعه قرار گرفت.

محدودیت در استفاده از اینترنت

در این بررسی، کشورها از جنبه محدودیت در استفاده از اینترنت به سه دسته بسیار محدود، نسبتاً محدود، کمتر محدود (آزاد) تقسیم شده اند. ۷۳ کشور (۳۸ درصد) در دسته کمتر محدود قرار دارند که در آنها یا هیچ محدودیتی در دسترسی به اینترنت وجود ندارد یا با محدودیت های بسیار کمی مواجهند. در دسته نسبتاً محدود ۴۹ کشور (۲۵ درصد) قرار دارند که به نحوی محدودیت هایی برای استفاده از اینترنت به وجود آورده اند،

 این محدودیت ها می تواند شامل محدودیت های اقتصادی، حقوقی و قانونی و جرایم و تنبیهات مربوط به عدم رعایت آن شود و در دسته سوم کشورهایی قرار دارند که محدودیت زیادی برای استفاده از اینترنت ایجاد کرده اند ۷۱ کشور (۳۷ درصد) در این کشورها، فراهم کنندگان خدمات اینترنت (ISP ها) یا دولتی هستند یا با نظارت و کنترل دقیق دولت اداره می شوند و کسانی که استفاده های غیر قانونی و خارج از سیاست های دولت از اینترنت می کنند، به جریمه، آزار و زندان محکوم می شوند.

 از این رو، دولت های مختلف جهان با توجه به فرهنگ، سنت ها و ارزش های اخلاقی حاکم بر جامعه به روش های گوناگونی مثل فیلتر گذاری و بستن سایت ها، شنود اتاق های گفت وگو، کنترل محتوای مطالب ارسالی، بستن کافی نت ها و تشویق و تبلیغ خودسانسوری در میان کاربران اقدام به کنترل اینترنت می کنند. در کشور ما نیز صرف نظر از نگاههای سیاسی موجود، اینترنت به عنوان وسیله ای که می تواند باعث پیشرفت علم در جامعه گردد مورد استقبال دولت و مردم ایران قرار گرفته است. در حال حاضر با توجه به آمارهای موجود چند ساله اخیر تعداد کاربران اینترنت در کشور ۲۵ برابر شده و بیش از ۶۴ درصد از کاربران ایرانی در منزل هم از اینترنت استفاده می کنند که این مسأله نشان دهنده تمایل گسترده به استفاده از این ابزار اطلاع رسانی است.

مفهوم اعتیاد اینترنتی از چه تاریخی به صورت جدی مطرح شده است و میزان تعداد مبتلایان به این عارضه در کشور ما و سایر کشورها به چه صورت است؟

- لازم به ذکر است که قبل از اعتیاد اینترنتی نوعی دیگر از اعتیاد به نام «اعتیاد به رایانه» در سال ۱۹۸۹ توسط محققی به نام شوتان برای اولین بار مطرح شده بود. این محقق ضمن بررسی هایی که در زمینه انواع اعتیاد (اعتیاد به مواد مخدر، مشروبات الکلی، اعتیاد به قمار و ...) انجام داده بود به این نتیجه رسیده بود که گروهی از افراد از رایانه بیش از حد استفاده می کنند و یک رفتار بیمارگونه نسبت به این فناوری نوپا از خود نشان می دهند. در آن زمان این اعتیاد بیشتر در بین برنامه نویسان، طراحان نرم افزارها و سخت افزارها شایع بود و مفهوم اعتیاد به رایانه برای سایر افراد چندان قابل تأمل نبود ولی مفهوم «اعتیاد اینترنتی» برای اولین بار در سال ۱۹۹۵ میلادی توسط روانپزشکی به نام «گلد برگ» مطرح شد. این روانپزشک متوجه شده بود که علاوه بر اشخاصی که به دلیل وابستگی شغلی شان به کامپیوتر به آن اعتیاد پیدا کرده اند افراد دیگری هم وجود دارند که ساعت های زیادی از وقت خود را به استفاده از اینترنت اختصاص می دهند و در بسیاری از مواقع ترجیح می دهند که وقت خود را با جست وجو در سایت های مختلف کامپیوتری سپری کنند و بعد از مدتی مطالعه بر روی رفتار این اشخاص این اعتیاد جدید را کشف کرد و به تدریج سایر محققین جنبه های دیگر این اعتیاد را شناسایی نمودند. اعتیاد به اینترنت در سالهای اولیه به عنوان یک اعتیاد کم خطر مورد بررسی قرار گرفته بود اما بعد از گذشت مدت زمان نه چندان زیادی به علت رشد چشمگیر مبتلایان به این نوع اعتیاد به شدت در بیشتر کشورهای جهان شایع شد تا جایی که حتی در بعضی از کشورها این اعتیاد به رسمیت شناخته شده و کلینیک های خاصی برای مداوای معتادین به اینترنت دایر شد. از جمله این کشورها می توان به چین، آمریکا و آلمان اشاره کرد که به علت تعداد زیاد کاربران اینترنت دارای بیشترین معتادین به اینترنت می باشند.

- برای مثال در کشوری مثل آلمان بیش از ۳۰ میلیون نفر از مردم به طور روزانه از اینترنت استفاده می کنند که البته یک میلیون نفر از آنها به اعتیاد اینترنتی و آن لاین مبتلا شده اند. بر طبق آمار کشور چین با ۹۴ میلیون نفر کاربر اینترنتی بعد از آمریکا با ۲۰۰ میلیون نفر کاربر دومین کشور بزرگ دنیا از لحاظ تعداد کاربر اینترنتی است و ۵/۲ میلیون نفر از این تعداد به اینترنت اعتیاد درجه یک دارند. اما در صورت کلی باید به این موضوع اشاره کرد که مشکل اعتیاد به اینترنت مختص به کشورهای خاصی نیست و می توان به قاطعیت گفت که در هر کشوری که در آن از اینترنت استفاده می شود به طور قطع عده ای هستند که به اینترنت معتاد شده باشند. من فکر می کنم که این اعتیاد حتی در طول یک دهه آینده، از آنجایی که تکنولوژی و انسانها روزبه روز به کامپیوتر و اینترنت وابسته تر می شوند تبدیل به یکی از شایع ترین اعتیادهای شناخته شده جهان گردد و حتی ممکن است تعداد مبتلایان به آن از تعداد مبتلایان به مواد مخدر در سراسر جهان نیز پیشی بگیرد؛

- اما در مورد تعداد مبتلایان به این اعتیاد در کشور خودمان باید بگویم که هنوز هیچ آمار دقیقی از تعداد معتادین اینترنتی در کشور وجود ندارد چون این اشخاص به علت مشکلاتی که ممکن است از سوی خانواده، محل کار و ... متوجه آنها گردد از بیان حقایق خودداری می کنند. ولی راههایی وجود دارد که محققان و والدین به کمک آن می توانند اعتیاد خود، کارمندان یا فرزندان خود را به اینترنت از طریق آن تشخیص بدهند.