تاثیر سازنده اینترنت بر اخلاق کاربران
عضویت کاربران از طیف مختلف
از جمله مهمترین اقداماتی که میتوان از طریق اینترنت سازمان داد، عضویت استادان و متخصصان رشتههای مختلف در گروههای تخصصی است.
با عضو شدن کاربران اینترنت در این گروهها، آنها میتوانند در جریان آخرین اطلاعات موجود در رشتههای تخصصی خود قرار گیرند زیرا همه اعضا در جریان پیامهای علمی که توسط یک نفر صادر میشود، قرار دارند.
ارتباط دوسویه الکترونیکی
در شرایطی که خطوط ارتباطی از کیفیت لازم برخوردار باشد و در ایستگاههای محل کار هر دو یا چند طرف امکانات لازم (دوربین ویدئویی ...) به سیستم اتصال داشته باشد، میتوانند تصویر و فعالیتهای یکدیگر را نیز مشاهده کنند.
هم اکنون انجام عملهای مهم جراحی به شکل هدایت از راه دورو با شرکت چند متخصص که هر کدام در گوشهای از دنیا به کار مشغول هستند و میتوانند در یک آن ناظر عمل جراحی یا راهنماییکننده آن باشند، در تعدادی از مراکز مجهز درمانی متداول شده است.
یکی دیگر از شکلهای نسبتاً رایج اخلاق سازنده که در سطح کشورهای اروپای غربی و امریکا مشهود است، کنفرانس از راه دور می باشد که در آن تعدادی از متخصصان (که هر کدام در یک گوشه از کره زمین زندگی میکنند) با یکدیگر درباره موضوع مورد علاقه خود به تبادل نظر میپردازند. این نوع کنفرانسهای الکترونیک در آینده رواج زیادی خواهند یافت و احتمال میرود که در مقیاس وسیعی از اهمیت کنفرانسهای حضوری (که بسیار پرهزینهتر است) کاسته شود .
انتشار مقالات و گفتارها در مجلات اینترنتی
در طول چند دههٔ اخیر، مجلههای علمی، در میان پژوهشگران، نقش ویژهای در برقراری ارتباطات علمی ایفا کردهاند و تعداد این مجلهها در سطح جهان همواره رو به افزایش بوده است. اما با توجه به گسترش شبکه اینترنت، به ویژه در طول ۵ سال گذشته، به نظر میرسد که در سالهای آینده نتوان افزایش تعداد این مجلات را مانند سالهای گذشته انتظار داشت.
همه روزه بر تعداد پژوهشگرانی که برای انتشار نتایج پژوهشهای خود از این شبکه استفاده می کنند، افزوده میشود. آنان میتوانند اطلاعات تولیدی خود را در اختیار تمامی افرادی که امکان دسترسی به این شبکه را دارند قرار دهند و از آنان نیز بخواهند، علاوه بر نظرخواهی، برایشان مدارک علمی مشابهی از همین رهگذر ارسال دارند یا با خود آنان همکاری مستمر داشته باشند .همه این فعالیت ها که در بستر اینترنت انجام می گیرند و به گونه نوآوری، خلاقیت و سازندگی علمی محسوب می شوند، سبب تبلور شکل گسترده ای از اخلاق در میان کاربران می گردد که اصطلاحاً "اخلاق سازنده" نامیده میشود.
تعامل و همزیستی جهانی:
شکلگیری هویت پویا
واقعیت این است که گسترش شبکه جهانی اینترنت فاصلهها را کم کرده و به ایجاد نوعی تشابه، به ویژه در جوانان، انجامیده است.
اعضای کمیسیون توسعه سازمان ملل متحد گزارش دادهاند که در گردهماییهای خود در شهرهای قارههای گوناگون، شاهد بودهاند که جوانان خیلی شبیه به هم شدهاند و این شباهت، با رنگ باختن مرز جوامع و رفتن به سوی نوعی جامعه اطلاعاتی و شبکهای، بیشتر شده است.
اما باید توجه داشت که به یمن گسترش وسایل ارتباطی و رسانهها، جوامع مختلف اگر آگاهانه و با برنامهریزی عمل کنند، میتوانند برای تحولات مثبت از آن استفاده کنند و به نوعی همزیستی سالم جهانی دست یابند.
مبارزه با مواد مخدر در سطح جهانی، حفظ محیط زیست، همبستگی انسانها، احترام به حق حیات، محترم بودن حریم زندگی خصوصی افراد، احیای حقوق مادران و کودکان، تاکید بر عدالت جهانی، گرامی داشتن کرامت انسانها و توجه به حقوق اقلیتهای دینی و اجتماعی، توسعه پایدار و اجازه مطرح شدن سایر فرهنگها و ارزشها مباحثی هستند که میتوانند با بهرهگیری از همین فضای موجود اطلاعاتی، وجه دیگری را در تعامل فرهنگها نشان دهند.
کثرتگرایی فرهنگی
اصطلاح پدیده چندفرهنگی ما را به شناسایی و حتی گرامی داشتن دیگران، درست به همان گونهای که هستند، بدون سقوط به نژادپرستی، به شکل درست آن دعوت میکند.
در این عصر، کلید واژه رایج تساهل و تسامح بود. این کلید واژه به معنای پذیرش تفاوت میان "ما" و "آنها" است اما در کاربرد امروزه خود انسانها را به بردباری در برابر تفاوتهای یکدیگر فرا میخواند.
اینترنت، با جهان گستری چشمگیر خود، فرض را بر اعتبار همه دعاوی درباره حقیقت میگذارد، بدون آن که در چاله نسبیگرایی محض بیفتد.
ترویج فرهنگ اقلیت بابهره گیری از اینترنت
نسبیگرایی بیش از حد شالوده هر گونه گزاره اخلاقی و همراه آن، شالودههای اخلاقی زندگی عمومی را سست میکند.جهانگستری جامعه اطلاعاتی که در قالب اینترنت تبلور یافته است راه را برای کسانی که اقلیت نامیده میشوند و میخواستند صدایشان شنیده شود هموار ساخته است.
بنابراین، پدیده چند فرهنگی که مفهومی تناقضنما است هم بیانگر تنوع است و هم وحدت. تنوع لازمه جهان گستری است زیرا تجلی دلبستگیهای محلی و هویتهای خاص را مجاز میپندارد و در عین حال مستلزم وحدت است زیرا مروج مفهوم دهکده جهانی است . پدیده چندفرهنگی را بسیاری عارضهای میدانند که خاص مرز ملی معینی است.
همه باهم از یک مکان
در واقع، این پدیده به سرعت در حال گسترش به قلمرو بینالمللی است. همانند نظام اقتصادی جدید، اهتمام برای نظام فرهنگی جدید تاریخ خاص خود را دارد. عصر چندفرهنگی با پیدایش اقتصاد اطلاعاتی که محصول اینترنت است نخبگان اطلاعاتی، طبقه میانگین و به حاشیه راندهشدگان یا فروطبقه را جانشین طبقات پیشین اشراف، متوسط و کارگر ساخت.
جامعه جهانی اطلاعاتی که شکل مجسم آن اینترنت می باشد، آرمانهای تجددخواهانه را در زمینه خردورزی، نبوغ هنری و فردگرایی به سود ضدیت با سرمایهداری، تحقیر اخلاق سنتی و پیروی از برابرخواهی تندروانه طرد کرده است
جهانی شدن و حقوق شهروندی
مسلماً یک شهروند در عصر چند فرهنگی دارای حقوق و امتیازات خاصی باید باشد. ازجمله حقوق مسلم و طبیعی آن حق دسترسی به اطلاعات است که خود منجر به ایجاد حق دیگری به نام حق استفاده از امکانات و ابزارهای فناوری اطلاعاتی و ارتباطی است. به گونه ای که یک فرد قادر باشد آزادنه به کاوش اطلاعات بپردازد و نیازمندی های اطلاعاتی خود را برآورده سازد. پس از آن آزادی بیان، و مساله امنیت حریم خصوصی افراد است.
چالش های پیش رو حقوق بشر در اینترنت
برخی از چالش های جدید در این راستا عبارت است از: اداره حقوق فردی در عصر الکترونیک، محافظت در برابر سوء استفاده های الکترونیکی و اطمنیان از ایمنی تعاملات از طریق زیر ساختارهای اطلاعاتی مناسب.
در هر سه دسته موارد مطروحه، عامل اخلاقی و ملاحظات اخلاقی شرط اصلی و ضامن بقای سالم در این عصر می باشد. هر شهروند در ازای خدمات و حقوقی که از جامعه دریافت می دارد موظف به رعایت برخی موارد می باشد.
زندگی در چنین جامعه ای نیازمند کسب یک سری یادگیری ها و رعایت آدابی(رفتارهایی) است که انتظار می رود هر عضو در جامعه روی خطی بدان پایبند باشد.جهانی شدن همه چیز را تحت الشعاع قرار می دهد و ساختار و ماهیت نظام های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را متحول می سازد. از طرفی جهانی شدن دو نسبت عمده با فرهنگ ملت ها برقرار می کند. نخست با تشدید کثرت گرایی درونی، فرهنگ را در آستانه تجزیه شدن قرار می دهد و سپس جهانی شدن با آغاز جهش بسوی حاکمیت جهان شمول راه را برای ادغام فرهنگ های ملی، تحت فرهنگی جهان شمول هموار می کند.
امروزه ورود به دنیای مجازی و یا بعبارت بهتر زندگی در محیط های مجازی امری بدیهی به شمار می رود. لازمه تعامل در این محیط ها برخورداری از یکسری مهارت های فنی و رفتاری است. از مهمترین ویژگی های اینترنت ایجاد پیوندهای مناسب بین افراد در اقصی نقاط دنیا می باشد. فضایی که درآن امکان ایجاد روابط انسانی و اخلاقی میسر است و می تواند کانونی برای ایجاد اخلاق سازنده انسانی نیز باشد. در نهایت با نزدیک کردن ملت ها به همراه تقویت تعامل و روابط انسانی صحیح میان آنها ، آرزوی دیرین بشر برای ایجاد آرمان شهر جهانی یا به عبارت دیگر جهانی شدن میسر خواهد شد.