جوانان و اتاقهای چت
شاید این آمار جالب باشد که در بین کاربران اینترنت در استان که آمار آنها بین هزار تا ده هزار در روز متغیر است ، بیش از 95 درصد از کاربران از قسمتهای تفریحی اینترنت به خصوص اتاقهای چت و گفتگوهای دوطرفه بهره مند می شود و تنها 5 درصد سهم قسمتهای دیگر اینترنت می شوند اگر این آمار بازهم به واقع تنظیم نشده باشد می توان این مدعی رو داشت که داشتن روم اختصاصی شلوغ در یاهو ، ام اس ان و ... و حضور فعال و پررنگ یزدیها در انواع اقسام سایتهای غیررسمی و ... نشان این رویکرد دارد ولی اتاق های چت و دلایل رویایی جوانان به امر مسله ای که بدان پرداختیم البته تنها گوشه ای از موضوع است بازهم خواهیم گفت:
نگاهی به گذشته
با توجه به جوان بودن اینترنت در کشورمان، هیجان و احساس کاربرد برخی از بخشهای آن مانند chat در دورههایی فراگیر میشود که نباید از آن به عنوان بیماری تلقی شود، چرا که یک تب زودگذر است و پس از مدتی فروکش میکند.
یک از بلاگرها در خصوص ارائهی تعریفی از chat ، چنین می گوید: تعاریفی از این پدیده توسط کارشناسان اینترنت ارائه شده است که از آن به عنوان، یک اتاق یا فضای مجازی برای گفتوگوی دو کاربر از طریق اینترنت یاد میشود. این پدیده حتی قبل از مطرح بودن اینترنت، در قالب سیستمهای دید که در آن زمان بحث شبکهها که اصطلاحا به BBS نام گرفته بود، مطرح بود.( BBS شبکه مجازی بود که با یک شماره تلفن و ورود رمز کاربری وارد شبکه می شدید که مانند چت است اما از نظر گرافیکی کاملا ساده و از نظر امکانات فقط متن قابل ارسال و مشاهده بود فکر کنم در استان یزد هم شبکه بی بی اس داریم!!!)
در این شبکهها، افرادی که عضو یک شبکهی خاص بودند میتوانستند با یکدیگر گفتوگو( به صورت متنی) داشته باشند و کنترل دقیقی بر نحوهی گفتوگوهای صورت میگرفت، ضمن اینکه هویت افراد مشخص بود و افراد حتما باید عضو شبکه مذکور بودند.
اما با ورود بحث اینترنت که مجموعهای از شبکههای متصل مختلف به یکدیگر محسوب میشود، بحث BBSها منتفی شد و اکنون پدیدهی chat در پیشرفتهترین اشکال و با سرویس دهندگان قوی ارائه میشود. لذا پدیدهی chat با امکان مالتی مدیا، ابزارهای مختلف چند رسانهیی را برای کاربران اینترنتی فراهم آورده است که افراد میتوانند با استفاده از فضای مجازی به مبادلهی پیام با یکدیگر بپردازند. در خصوص جذابیتهای محیطهای chat ، می توان گفت: ساده بودن استفاده از سرویس اینترنتی یکی از دلایل این امر است که با کمترین اطلاعات افراد میتوانند به اشکال متنی، صوت و یا تصویری با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، لذا اولین عامل گسترش بیش از حد و استفادهی عمومی از این پدیده نبودن نیاز به تخصص است.
دلیل رویکرد به اتاقهای چت
قشر عامی جامعه به دلیل برخی محدودیتها و یا کمبودهای امکانات تفریحی و سرگرمی، به این پدیده روی آوردند و با کمترین هزینه میتوانند در این فضای مجازی، به بحث، تبادل نظر و دوستیابی بپردازند. لذا فارغ از بحث ارزش گذاری، نمیتوانیم این مساله را انکار کنیم که برخی محدودیتهای شدید اجتماعی که در جامعه به وجود آمده، دقیقا از جاهای دیگری مانند chat سرباز زده است.وی، در ادامه در خصوص میزان استفادهی کاربران اینترنتی از چت، گفت: طبق آماری در سال گذشته، بیش از 4 میلیارد تومان در سال، جوانان ایرانی فقط صرف چت کردن در chatroomهای مشهور کردهاند که این آمار بیانگر گذراندن وقت اعظم کاربران اینترنتی ایرانی به این پدیده است.وی، تصریح کرد: یکی از مسائل مهم بحث کنجکاوی نوجوانان و جوانان نسبت به جنس مخالف است. اگر به عنوان یک ناظر زمانی را در chatroomها بگذرانیم، مشاهده میشود پیامهای مبادله شده عمدتا از سر کنجکاوی است و اغلب پیامهای بسیار ساده برای کسب اطلاعات و یا دوستیابی است و البته مکالمات و پیامهای مبتذل نیز ردوبدل میشود که شاید نوعی آن را عقده گشایی شبکهای که به کاربر امکان پنهان کردن خود را میدهد و فرد آن شخصیت ثانونی خود را بروز میدهد، باید به حساب آوریم.باید یادآور شد به طور یقین نباید به پدیده چت روم ها بعنوان یک پدیده نابهنجار نگاه کرد آن روی سکه هم وجود دارد، یکی از مهمترین جنبههای مثبت این محیطها، بحث گفتوگوی تمدنها است. یک جوان با وارد شدن به chatroom که اتباع خارجی هم حضور دارند، میتواند با فرهنگ یک کشور خارجی آشنا شود و یا حتی میان اتباع یک کشور که در نقاط مختلف جهان پراکنده هستند، یک نوع ارتباط را به وجود آورند. چه بسا ایرانیان در اقصا نقاط جهان با چنین امکاناتی، از اوضاع متقابل زندگی هم اطلاع پیدا میکنند.
نکتهی اساسی این است که نباید نقش خانواده را در این میان ندیده بگیریم. متاسفانه یک نوع شکاف بین نسلی میان والدین با فرزندان وجود دارد و زمانی که فرزندان استفاده از کامپیوتر و اینترنت را فرا گرفتند، اما والدین به آن مسلط نیستند، مشخص است خانواده نمیتواند هیچ گونه تسلطی بر کار کرد فرزندان داشته باشد. بنابراین اگر بخواهیم فرهنگ استفاده از اینترنت را در کشور گسترش دهیم، چارهای نداریم جز اینکه خانوادهها هم به این نوع آموزشها تجهیز شوند و بتوانند کنترل داشته باشند. چرا که اگر فرزندی احساس کند، خانواده هیچ نوع اطلاعات و کنترل بر او ندارد، ممکن است در دراز مدت به انحرافات اجتماعی ناشی از این پدیدهها هم گرفتار شود.البته دوستی می گفت ورود خانواده به این حلقه نیز کارآمد نیست ، وی که در یک تحقیق جامعه شناختی در اتاقهای چت به بررسی هویتی و شناخت زاویه های پنهان کاربران چت روم پرداخته بود معتقد بود که بسیاری از پدران و ماردان به خصوص نسل جوان با توجه به ذات پنهان شدن هویت اصلی در چت روم ، در طرح مسایل ضداخلاقی و مستهجن گوی سبقت را ربوده اند و به عقده گشایی می پردازند ، جالب است بدانید که بسیاری از داناهای کل و لیدرهای مسایل غیراخلاقی در چت روم مردان وزنان میانسالی هستند که به خاطر کنترل وضعیت جوانان خود با چت رومها آشنا می شوند وفضای مه آلود و مبهم باعث می شود که آنان نیز هم رنگ بسیار با شدت و حدت فوق العاده به طرح مسایلی از آن دست بپردازند
با اینهمه آگاهی والدین و بزرگترها می تواند در ارایه الگوهای مناسب ؛ آسیب شناسی و ارایه راهکارهای مناسب برای نسل جوانان و تازه کاران عرصه اینترنت نقشی مهم و کلیدی را ایفا کنند که والدین فاقد دانش کاربری اینترنت به شدت از آن بی بهره می مانند!!!
نظارت های دولتی:
مساله دوم بحث نظارت از جانب دولت است. در برخی کشورها نیروهای ناظر در بخشهای مختلف به صورت اتفاقی chatrommها را مورد کنترل قرار میدهند و در صورت تخلف، پیگرد قانونی وجود دارد. البته در این خصوص هیچ گونه توصیهی سلبی و یا ایجابی ندارم، چرا که کنترلهای اجتماعی در جامعه ما شدید است که اگر چنین توصیهای شود، جوانان خواهند گفت که این پدیده نیز به کنترل در خواهد آمد.این نکته برای بسیاری از افراد باور کردنی نیست که اینترنت یک پدیدهی غیر قابل کنترل نیست و رد هر کاربر با شماره شناسایی به نام IP در تمامی سرورها و سرویسدهندگان اینترنتی و قابل ردیابی دارد. اما این داستان هم بی شباهت به فیلترینگ نخواهد بود گرچه نظارت الکترونیکی و با استفاده از فن آوری های نوین امکان پذیراست اما در مقابل نیز فن اوریهایی وجود دارد که این نظارتها را خنثی سازد
فروکشی تب داغ چت:
شاید بتوان گفت مسله رویکرد هجومی به اتاقهای چت بحثی است که در نزد کاربران تازه کار اینترنت به عنوان تب داغ مطرح می شود که پس از مدتی از کاربری آن به شدت افول خواهد نمود، سردرگمی ، غیرواقعی بودن مسایل طرح شده و عدم تمایل جوانان به دنیای مجازی وبی روح باعث می شود که رویکرد جوانان و دیگرکاربران اینترنتی به چت روم کمتر شود از سویی هزینه بالاو سرسام آور اتصال به شبکه اینترنت باعث می شود که طعم تفریح و هیجان چت پس از مدتی فروکش نموده و در صورتی پرداخت هزینه های توسط کاربر تمایل وی کمتر شود و در صورتی که این هزینه ها توسط والدین پرداخت گردد اینبار موانع اقتصادی باعث می شود که والدین در کاربری فرزندان خود بیشتر دقت کنند!!!
سخن آخر
البته این نکته قابل ذکر است که آیا دنیای مجازی ایرانی می تواند کاربرانی که پس از تب داغ چت روم ها به سایتها و وبلاگهای مفید رو می اورند را اغنا سازد و یا آنها را در میان سایتها غیراخلاقی و مستهجن و گاه آموزشی با مفاد کاملا سطحی و خطرناک رها می کنیم ، مسله ای که نگاه به فن آوری اطلاعات در استان و کشور را به فراخوانی ملی دعوت می کند.